Sẹo phì đại và sẹo lồi đều là tình trạng tăng sinh mô sợi quá mức trong quá trình lành thương, khiến bề mặt da nhô cao, thô ráp và ảnh hưởng thẩm mỹ. Tuy nhiên, hai loại sẹo này lại có những đặc điểm khác nhau mà nhiều người thường nhầm lẫn.
Dưới đây là phân tích chi tiết giúp bạn nhận diện đúng và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.
1. Sẹo phì đại là gì?
Sẹo phì đại thường xuất hiện trong vòng 6 tháng sau khi da bị tổn thương (mụn, trầy xước, phẫu thuật, bỏng…). Đặc điểm quan trọng nhất là:
-
Sẹo nhô cao nhưng không vượt ra ngoài ranh giới vết thương ban đầu.
-
Mô sẹo tăng sinh collagen nhiều hơn bình thường nhưng ở mức độ vừa phải.
-
Qua thời gian, sẹo có thể tự mềm và nhỏ dần, đặc biệt khi được chăm sóc đúng cách.
2. Sẹo lồi là gì?
Khác với sẹo phì đại, sẹo lồi có mức độ tăng sinh mạnh hơn rất nhiều. Đặc điểm:
-
Xuất hiện sau 6 tháng kể từ khi có tổn thương.
-
Sẹo mọc lan ra ngoài vùng da bị thương ban đầu.
-
Số lượng collagen tăng gấp nhiều lần khiến sẹo cứng, dày, dễ ngứa.
-
Hầu như không tự mất đi, thậm chí có thể tiếp tục lớn dần theo thời gian.
-
Dễ tái phát sau điều trị nếu không chăm sóc đúng cách.
3. Nguyên nhân hình thành sẹo phì đại và sẹo lồi
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ hình thành hai loại sẹo này:
-
Vết thương bị nhiễm trùng hoặc chăm sóc không đúng cách
-
Phẫu thuật hoặc thủ thuật có đường mổ lớn
-
Bỏng nhiệt, bỏng lạnh, bỏng hóa chất
-
Mụn trứng cá viêm sâu, nang – nốt
-
Chấn thương do côn trùng đốt, va chạm mạnh
-
Cơ địa dễ tạo sẹo lồi
-
Da vùng ngực, vai, lưng, dái tai thường nhạy cảm và dễ tạo sẹo hơn
4. Điểm giống nhau giữa sẹo phì đại và sẹo lồi
Cả hai đều có các đặc điểm chung:
-
Da nhô cao hơn bề mặt xung quanh
-
Màu sắc đỏ, hồng hoặc tím
-
Có thể gây ngứa, căng tức, khó chịu
-
Xuất hiện sau khi da bị tổn thương
-
Không nguy hiểm nhưng gây mất thẩm mỹ
5. Điểm khác nhau giữa sẹo phì đại và sẹo lồi
Bảng so sánh nhanh
| Tiêu chí | Sẹo phì đại | Sẹo lồi |
|---|---|---|
| Ranh giới tổn thương | Không vượt quá | Lan rộng ra ngoài |
| Thời gian xuất hiện | Vài tuần – 6 tháng | Sau 6 tháng |
| Khả năng tự giảm | Có | Hầu như không |
| Khả năng tái phát | Rất thấp | Rất cao |
| Mức độ tăng collagen | Vừa | Mạnh, không kiểm soát |
| Hình dạng | Đỏ – hồng, cứng vừa | Cứng, bóng, đôi khi sậm màu |
| Ảnh hưởng | Thẩm mỹ | Thẩm mỹ + ngứa rát kéo dài |
6. Phương pháp điều trị sẹo phì đại và sẹo lồi
Tùy vào tình trạng sẹo, thời gian hình thành và cơ địa, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp nhất.
1. Giai đoạn sẹo mới hình thành
-
Bôi kem chống sẹo, silicone gel
-
Dán miếng dán silicone
-
Massage mô sẹo đúng cách
-
Theo dõi sát trong 2–3 tháng đầu
2. Điều trị sẹo lâu năm hoặc sẹo tiến triển
-
Tiêm corticoid nội tổn thương: giúp làm mềm mô sẹo, giảm ngứa, làm phẳng sẹo
-
Laser fractional / laser nhuộm xung: phá vỡ cấu trúc sợi xơ, giảm đỏ và làm mịn da
-
Phẫu thuật cắt sẹo: áp dụng cho sẹo lớn, sẹo cản trở vận động
-
Áp lạnh (cryotherapy): sử dụng nitơ lỏng làm co mạch máu nuôi sẹo
-
Kết hợp đa phương pháp để giảm tối đa nguy cơ tái phát
7. Làm sao để hạn chế hình thành sẹo?
-
Chăm sóc vết thương sạch sẽ, tránh nhiễm trùng
-
Không tự ý nặn mụn, gỡ mày, bóc vảy
-
Hạn chế để nắng chiếu trực tiếp vào vùng đang lành
-
Không để vết thương chịu lực ma sát mạnh
-
Tăng cường vitamin C, kẽm, protein giúp da phục hồi tốt hơn
8. Kết luận
Sẹo phì đại và sẹo lồi có cơ chế hình thành giống nhau nhưng khác biệt rõ ràng ở mức độ tăng sinh, ranh giới và khả năng tự thoái triển. Việc phân biệt đúng giúp lựa chọn phương pháp điều trị hiệu quả và giảm tối đa nguy cơ tái phát.
Nếu sẹo gây mất tự tin hoặc khó chịu kéo dài, bạn nên được bác sĩ chuyên khoa thẩm mỹ – da liễu thăm khám để có phác đồ điều trị phù hợp.
📚 Xem thêm: Làm đầy vùng thái dương
